Praktyka Prawa Pracy: Newsletter Q4 / 2021

Szanowni Państwo,

Kończymy mijający rok ostatnim wydaniem Newslettera. Przeważają w nim tematy dotyczące projektowanych zmian zapowiadających rok pełen wyzwań dla pracodawców.  

Życzymy Państwu Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego Roku.

Polski Ład

W Dzienniku Ustaw opublikowany został tzw. Polski Ład – przepisy istotnie zmieniają dotychczasowe zasady rozliczania podatków dochodowych oraz obliczania składki zdrowotnej, które będą obowiązywać od 1 stycznia 2022 r. Już na obecnym etapie generują one mnóstwo wątpliwości interpretacyjnych oraz praktycznych komplikacji dla firm.

MRiPS zapowiada jeden projekt nowelizacji Kodeksu pracy dot. pracy zdalnej i przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników

Będzie on stanowił połączenie obu dotychczas wypracowanych, opiniowanych i konsultowanych publicznie projektów w tym zakresie. Zmiany miałyby zostać sfinalizowane w pierwszym kwartale przyszłego roku.

Zapowiedź kolejnych istotnych zmian w Kodeksie pracy oraz pakietu legislacyjnego dot. walki z dyskryminacją płacową kobiet 

Założenia pakietu „Elastyczna i stabilna praca” przewidują m.in. skrócenie okresu zatrudniania na umowę na czas określony pracowników do 15 miesięcy, z możliwością zawarcia maksymalnie dwóch umów o pracę na czas określony, a także uelastycznienie form wykonywania pracy dla kobiet w ciąży oraz rodziców dzieci do lat 4. Wstępnie oceniane są one jako problematyczne z perspektywy pracodawców.

WHO: od 1 stycznia 2022 r. „wypalenie zawodowe” jako jeden z problemów związanych z pracą lub jej brakiem, a nie nowa jednostka chorobowa 

Według nowej klasyfikacji, wypalenie zawodowe to syndrom rozumiany jako wynikający z przewlekłego stresu w miejscu pracy, który nie został skutecznie opanowany. Nie jest jasne, czy wypalenie zawodowe będzie mogło stanowić przyczynę nieobecności w pracy w 2022 r. Istnieją argumenty przeciwko takiemu stanowisku.

Do Sejmu trafił projekt przepisów pozwalający pracodawcy na weryfikację informacji pracownika o negatywnym wyniku testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2, informacji o przebytej infekcji lub wykonaniu szczepienia przeciwko COVID-19 

Odbyło się I czytanie Projektu w Komisji Zdrowia. Projekt wprowadza pewne ułatwienia dla pracodawców, ale nie odpowiada szerszym oczekiwaniom w tym zakresie.

Projektowane zmiany w zakresie kwot wolnych od potrąceń z wynagrodzenia 

Projekt ustawy przewiduje obniżenie tej kwoty ze 100% do 85% minimalnego wynagrodzenia za pracę, co ma umożliwić podniesienie skuteczności egzekucji sądowej i administracyjnej.

Brak terminowej implementacji przepisów dyrektywy chroniącej sygnalistów 

17 grudnia 2021 r. minął termin na wdrożenie do krajowego porządku prawnego przepisów tzw. Dyrektywy o sygnalistach. Rząd nie przedstawił jeszcze ostatecznej wersji projektu po etapie konsultacji społecznych. Można spodziewać się, że odnośne przepisy wdrożeniowe wejdą w życie nie wcześniej niż w pierwszych miesiącach przyszłego roku. Niemniej, biorąc pod uwagę złożoność odnośnych regulacji, pracodawcy powinni rozpocząć prace nad przygotowaniem do wdrożenia projektowanych rozwiązań już teraz.

Zmiana zasad zatrudniania obcokrajowców 

Do podpisu Prezydenta zostanie przekazana ustawa wprowadzająca przepisy mające usprawnić postępowania dotyczące udzielania cudzoziemcom zezwoleń, w tym m.in. wydłużenie do 24 miesięcy możliwości powierzenia pracy cudzoziemcowi bez zezwolenia na pracę w związku z oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy, wpisanym do ewidencji oświadczeń (dotychczas na 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy). Mają one stanowić istotne ułatwienia oraz remedium na obecne zatory w odnośnych postępowaniach.

Wyższe odpisy na ZFŚS w 2022 r. 

Do podpisu Prezydenta trafiła ustawa, zgodnie z którą odpis na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych w 2022 r. będzie miał być naliczany w oparciu o przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2019 r. ogłoszone przez Prezesa GUS, które wyniosło 4434,58 zł. Koszty te odczują pracodawcy.

Projekt o elektronicznym zawieraniu i obsłudze umów m.in. dla mikroprzedsiębiorców na etapie konsultacji społecznych 

Przewiduje udostępnienie systemu do obsługi umów dla określonych małych podmiotów, tj. mikroprzedsiębiorców, rolników, osób fizycznych, rodziców zatrudniających nianię, który ułatwi tym podmiotom zawieranie umów o pracę, umów zlecenia, zgłaszanie i wyrejestrowanie pracowników i zleceniobiorców w ZUS, obsługę korespondencji z ZUS, rozliczanie składek na ubezpieczenia, a także naliczanie podatku dochodowego. Tego rodzaju rozwiązania stanowiłyby rewolucję w dotychczasowej praktyce i potencjalnie istotne ułatwienie.

Komisja Europejska przedstawiła projekt nowej Dyrektywy unijnej w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych 

Państwa Członkowskie miałyby być zobowiązane do wdrożenia procedur pozwalających na weryfikację i prawidłowe ustalenie statusu zatrudnienia osób wykonujących pracę platformową jako stosunku pracy oraz co za tym idzie, zapewnienia im praw pracowniczych. Domniemanie istnienia stosunku pracy miałoby obowiązywać w przypadku spełnienia dwóch spośród pięciu kryteriów testu pracodawcy. Projekt znajduje się na wczesnym etapie legislacyjnym w Parlamencie Europejskim.

ZUS: Nie podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartość składki ochronnej i inwestycyjnej ubezpieczenia na życie w części współfinansowanej przez pracodawcę pracownikom, z uwagi na pieniężny charakter tego świadczenia.

Wyjaśnienia resortu pracy do aktualnej wersji projektu przepisów dot. pracy zdalnej 

Doprecyzowano m.in. możliwość uzgodnienia przez pracodawcę i pracownika obowiązku informowania o aktualnym miejscu wykonywania obowiązków (jeśli uzgodniono więcej niż jedno miejsce wykonywania pracy zdalnej dla danego pracownika) oraz zasad rejestrowania czasu pracy przy pracy zdalnej.

UODO: Brak możliwości pozyskania przez pracodawcę danych pracownika niezbędnych do zgłoszenia do ZUS, w postaci adresu zameldowania oraz adresu do korespondencji jeszcze przed zatrudnieniem pracownika.

PIP: dopuszczalne jest przyznanie bonusu dla pracownika za zaszczepienie się przeciwko COVID-19 przez pracodawcę, który spełni odpowiednie warunki dla wypłaty pracownikom dodatkowego świadczenie z tytułu przyjęcia szczepionki. 

UODO: Jeżeli pracodawca przewidział w regulaminie ZFŚS udział przedstawicieli związków zawodowych w opiniowaniu przyznawania indywidualnych świadczeń poszczególnym osobom wówczas taki przedstawiciel może i powinien mieć dostęp do danych osobowych zawartych we wniosku o przyznanie świadczenia.

SN: Porozumienie zawarte między inwestorem zamierzającym nabyć akcje spółki, której akcjonariuszami są pracownicy, a zakładowymi organizacjami związkowymi działającymi w tej spółce nie stanowi źródła prawa pracy jako nieoparte na ustawie.

SN: Finansowanie przez pracodawcę w jakikolwiek sposób wynagrodzenia z tytułu świadczenia na jego rzecz pracy przez zatrudnionego przez niego pracownika, lecz na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z podmiotem trzecim, przemawia (ale nie przesądza) za traktowaniem tego zleceniobiorcy jako pracownika w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym u jego pracodawcy.

SN: Na gruncie przepisów Ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, prawodawca nie przyznaje związkom zawodowym roszczenia o stwierdzenie nieważności decyzji pracodawcy w sprawie ustalenia regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych po uzgodnieniu jego treści z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów, gdy mimo konsultacji, zakładowe organizacje związkowe nie przedstawią wspólnie uzgodnionego stanowiska.

SN: Upatrywanie naruszenia dóbr osobistych przez prezesa zarządu we wskazaniu w uchwale rady nadzorczej pozwanej spółki, że przyczyną jego odwołania z funkcji prezesa zarządu była utrata zaufania, oraz w nieudzieleniu mu z tego samego powodu absolutorium z wykonywania obowiązków, co w jego ocenie doprowadziło, do załamania jego kariery zawodowej i trudności w znalezieniu pracy, jest niezasadne, z uwagi na zbyt ogólne i szerokie ujęcie „kariery zawodowej”. Brak zgodnej współpracy w zarządzie, wywołującej osobisty konflikt, który nie mijał, nie jest sytuacją pożądaną w kierownictwie spółki i dlatego może uzasadniać utratę zaufania do prezesa zarządu spółki, a w konsekwencji także odwołanie z funkcji i nieudzielenie absolutorium. 

SN: Jeżeli określenie czasu trwania umowy o pracę następuje równocześnie z jej zawarciem, to jest to sprzeczne z naturą takiej umowy i zmienia charakter umowy zawartej na czas nieokreślony na umowę zawartą na czas określony.

ETPCz: Brak ochrony sygnalistów przed zastraszaniem i mobbingiem narusza ich prawo do życia prywatnego i rodzinnego 

Państwa muszą chronić integralność fizyczną i psychiczną jednostek przed innymi, w tym ustanawiając w tym celu odpowiednie ramy prawne.