Praktyka Prawa Pracy: Alert

Przedstawiamy rozwiązania przyjęte w Ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Obejmują one m.in.: szczególne zasady zalegalizowania pobytu na terytorium Polski, dostęp do rynku pracy, pomoc socjalną i wsparcie na utrzymanie, świadczenia rodzinne, opiekę zdrowotną, oświatę i wychowanie. Przepisy weszły w życie z dniem ogłoszenia tj. 12 marca 2022 r. z mocą od dnia 24 lutego 2022 r., z kilkoma wyjątkami.

Załączamy również zestawienie zawierające odnośniki do przydatnych źródeł informacji urzędowych (w tym w języku ukraińskim) oraz organizacji pomocowych.

Zapraszamy do lektury.

Co ważne: 

• pobyt (i) obywatela Ukrainy, (ii) nieposiadającego obywatelstwa ukraińskiego małżonka/-i obywatela Ukrainy, (iii) obywatela Ukrainy posiadającego Kartę Polaka i członków jego najbliższej rodziny, uznawany jest za legalny w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r. pod warunkiem, że wjechał on legalnie na terytorium Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z prowadzonymi tam działaniami wojennymi, w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Polski; wyjazd na okres powyżej miesiąca pozbawia tego uprawnienia;
• specjalne uprawnienie pobytowe na zasadach specustawy jest niezależne od innych uprawnień do wjazdu i pobytu wynikających z przepisów prawa;
• powyższej zasady nie stosuje się do obywateli Ukrainy (i) posiadających zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, zezwolenie na pobyt czasowy, status uchodźcy, ochronę uzupełniającą, zgodę na pobyt tolerowany, (ii) którzy złożyli w Polsce wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej, w imieniu których takie wnioski zostały złożone lub zadeklarowali zamiar złożenia takich wniosków lub których takie deklaracje zamiaru dotyczą (i ich nie wycofali);
• wjazd obywatela Ukrainy na terytorium Polski podlega rejestracji (przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej lub na podstawie wniosku wraz z numerem PESEL);
• obywatele Ukrainy, których pobyt w Polsce jest legalny na postawie powyższych szczególnych zasad specustawy, mogą uzyskać numer PESEL oraz profil zaufany w ramach uproszczonych procedur;
• jeżeli ostatni dzień okresu ważności dotychczasowych dokumentów pobytowych innych obywateli Ukrainy, przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., zasadniczo ulega on przedłużeniu z mocy prawa odpowiednio do 31 grudnia 2022 albo o okres 18 miesięcy;
• legalny pobyt na terytorium Polski (każdego obywatela Ukrainy) uprawnia do: (i) wykonywania pracy w Polsce na szczególnych zasadach, przy czym konieczne jest dopełnienie uproszczonych formalności przez pracodawcę (zawiadomienie powiatowego urzędu pracy w ciągu 14 dni); jak i do (ii) podejmowania działalności gospodarczej (konieczne jest uzyskanie numeru PESEL);
• obywatelom Ukrainy mogą zostać przyznane: świadczenia rodzinne, świadczenie wychowawcze, świadczenie „Dobry Start”, rodzinny kapitał opiekuńczy oraz dofinansowanie obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, mogą oni korzystać z opieki medycznej;
• w celu dalszej legalizacji pobytu obywatela Ukrainy, którego pobyt jest legalny na szczególnych zasadach specustawy, możliwe będzie ubieganie się o zezwolenie na pobyt czasowy jednorazowo na okres trzech lat, jednak wniosek o udzielenie zezwolenia będzie mógł zostać złożony nie wcześniej niż po upływie dziewięciu miesięcy od dnia wjazdu i nie później niż w okresie 18 miesięcy od dnia 24 lutego 2022 r.;
• każdemu podmiotowi, w szczególności osobie fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy przebywającym w Polsce może być przyznane świadczenie pieniężne z tego tytułu;
• wprowadzone zostały specjalne zasady opodatkowania oraz wyłączenia dotyczące najmu